Bebeğinizin Baş Çevresini Ölçmeyi Unutmayın
Bebeğin baş çevresi gelişimini takip etmek açısından önem taşıyan faktörlerden biri olarak görülüyor. Boy ve kilo ölçümüne ek olarak beyin gelişimibaş çevresinin uzunluğuna bakarak anlaşılabilir.Beyin gelişiminde birtakım sorunlar oluşan çocukların baş çevresinin büyüklüğü bulunduğu ayda olması gerekenden çok daha farklı ilerler. Bu yüzden aylık gelişimleri takip ederken baş çevresi ölçümünü de ihmal etmemek gerekir.
Bebeklerde anne babalar tarafından fark edilmesi güç olan ancak sıklıkla görülebilen beyin içinde su toplanması ya da kafatasının zamanından önce kapanması beyin gelişimini olumsuz yönde etkiliyor. Anne karnında ve sonrasında takip doktorunuz tarafından yapılıyor, bu da yaşanabilecek sorunlara erken müdahale şansı verebiliyor.
Beyin Sinir ve Omurilik Cerrahi Prof. Dr. İlhan Elmacı, bebeklerde beyin sağlığını ilgilendiren rahatsızlıklardan hidrosefali ve kraniosinostoz hakkında şu bilgileri veriyor:
Bebeğinizin kafası normalden büyük mü?
Beyin, kafatasında beyin omurilik sıvısının içinde bulunuyor. Beynin beslenmesine, atıkların taşınmasına, basınç değişikliklerinin düzenlenmesine ve dışarıdan gelebilecek darbelere karşı koruma özelliği olan beyin omurilik sıvısı çeşitli nedenlerle artış gösterebiliyor. Hidrosefali (kafa içindeki su birikmesinin kritik boyutlara ulaşması); beynin büyümesini ve gelişmesini engelleyebiliyor.
Nelere dikkat etmeli?
- Başın normalden fazla büyümesi
- Kafa derisinin incelmesi ve kafadaki damarların belirginleşmesi
- Kusma
- Huzursuzluk
- Gözlerin aşağıya kayması
- Nöbetler
- Yürüme veya konuşmada gerileme
Tedaviye hemen başlamalı
Hidrosefalinin tedavisi endoskopik yöntemlerle veya şant yerleştirilerek yapılıyor. Endoskopik müdahalenin uygulanamadığı durumlarda şant tedavisi tercih ediliyor. Hastada ömür boyu takılı kalan şant, beyin içinde biriken fazla sıvının vücudun farklı bölgelerine aktarılmasını sağlıyor. Şant takma işlemiyle bebeğin beyin gelişimine imkan verilmektedir.
Bebeğinizin bıngıldağını kontrol edin
Baş çevresinin aşırı büyümesi gibi büyümemesi de sorun yaratabilir. Erken kemikleşme sonucu kafatasının beklenenden önce kapanması beynin baskı altında kalmasına neden olur. Kraniosinostoz olarak adlandırılan bu durumda halk arasında bıngıldak olarak tanımlanan fontanel kapanarak şekil bozukluğuna yol açıyor. Kafatasının içinde hapsolan beynin büyümesi alın ya da kafatasının arkası gibi birleşmenin olduğu yerde kabarıklık meydana getirmektedir. Ebeveynlerin başın üst kısmında bıngıldak olarak bilinen bölgeye parmaklarını hafifçe koyarak beynin atımını takip etmeleri kafatasının erken kapanıp kapanmadığını erken teşhis etmek bakımından önemlidir.
Bebeğinizin baş çevresini ölçün
Anne karnında başlayan bebeğin baş çevresinin ölçümü doğumdan sonra da her ay yapılır. Baş çevresinde olması gerekenden fazla büyüme ya da büyümeme durumu tespit edildiğinde uzmana başvurulmalıdır.
Kafatasının beklenenden önce kapanması durumunda radyolojik görüntülemelerle kafatasını ve beynin durumu kontrol edilir. Sinir sistemi, beyin ve omuriliğin mahremiyetini bozacak bir kapanma varlığı ile beynin üstünde kemik olmadığı durumlarda bebeğin beyin gelişimini korumak için cerrahi işlemle birleşen kemikler açılır. Beyin gelişiminde sorun yaşamamak için bu işlemin zaman kaybedilmeden yapılması gerekir. Cerrahi işlemde bebeğin kilosu önemli olduğu için gerekli haller dışında ameliyatlarda genellikle 5 ya da 6. ay tercih edilir.
Çocuğunuzu sürekli aynı şekilde yatırmayın
Bebeklerin kemikleri elastik olduğundan, devamlı aynı pozisyonda yatırılması halinde yatış yönünde çöküntü oluşabileceği unutulmamalı.
Kontroller anne karnında başlıyor
Hidrosefali ya da kapanma defekti varlığı, bebek henüz doğmadan, anne karnında yapılan intrauterinultrasonografik incelemeler ve testlerle saptanabiliyor. Bu tür bir riskin varlığında müdahale için doğum bekleniyor.
Bebeğin dünyaya gelmesinin ardından yapılan muayeneyle hasarın ne kadar hayati olduğu konusunda fikir sahibi olunduktan sonra tedavi şekilleniyor.