Her İstediğinde mi yoksa Rutin mi Beslemek Gerekir?

Yeni bir anne olarak vermeniz gereken kararlar sizi yorabilir. Bebek uyuyunca temizlik yapmak mı yoksa uyumak mı? Emzirmek mi yoksa biberon mu? Son zamanlarda en çok tartışılan konu, bebeğinizi istediği zaman mı yoksa belirli bir programa göre mi beslemeniz gerektiğiyle ilgili.

Eski yıllarda Batı tıbbı, katı bir rutin uygulamanın bebek için en doğrusu olduğunu savunuyordu. Buna göre, bebeğinizin ayına göre her birkaç saatte bebeğinizi beslemeniz gerekiyordu. Bebek uyumak istese bile uyandırıp beslemeniz gerekiyordu.

Günümüzde ise bazı doktorlar farklı bir yaklaşım benimsiyor*. Rutin besleme yerine bebekler acıktığında beslemenin daha faydalı olacağını savunuyorlar çünkü bu tip besleme sütün gelmesini ve artışını kolaylaştırıyor. Süt üretimi bebeğin sütü ne kadar çok çektiği ile doğru orantılı olduğu için, yani ne kadar çok süt emerse vücut da o kadar çok süt ürettiği için sık beslenen bir bebekte süt üretimi de artış gösterebiliyor. Bebeklerini 4 saatte bir yerinde iki saate bir besleyen annelerin daha fazla süt ürettiği söylenebilir. Yalnız burada dikkat edilmesi gereken şey bebeğin yaşı ile doğru orantılı bir beslenme şekline geçilmesi. İlk haftaları, özellikle de ilk ayı atlatan bir bebeği her istediğinde beslemek az az ve sık sık beslenmeyeyol açabilir. Bu da annenin hiç dinlenmeden sürekli bebeğini emzirmesi anlamına geliyor. Sık sık emme döngüsü aynı zamanda memede uyuma ile de genellikle birleşip annelerin kabusu haline gelebilir.

Önemli bir Not: Prematüre ya da 3kg’nun altında doğmuş bebekler ya da hasta olan bebekler yorgun olduklarından ya da dil bağı, sarılık gibi başka sebeplerle emme ihtiyacını size bildiremeyebilirler. Bu tip durumlarda emzirmeyi sizin başlatmanız, hatta bir programa bağlamanız gerekebilir. Birkaç hafta sonra doğum kilosunu (3kg+) geçtikten sonra istediği zaman emzirmeye geçilebilir.

Peki anneler ne yapmalı?

Amerikan Pediatri Akademisi, bebekleri zamanı geldiğinde değil acıktığı zaman beslememiz gerektiğini söylüyor. Bu nedenle bebeğin aç olup olmadığını anlamak için vücut diline bakılmalı. Dudaklarını yalayabilirler, parmaklarını veya nesneleri emebilirler, ağlayabilirler veya huzursuz hissedebilirler.

Bebeğinizi ister programa göre ister isteğe göre besleyin, bu seçeneği pediatri uzmanınızla tartışmanız gerekir.

Her İstediğinde beslemenin Faydaları

Acaba bebeğim acıktı mı derdi pek yok. Bebeğinizin ihtiyaçlarına anında çözüm üretebilme. Örneğin; büyüme atağından geçen bir bebek daha sık beslenmek isteyebilir. Katı bir rutin uygulayan bir kişi bebeğinin bu ihtiyacını göremeyip gelişimini eksi yönde etkileyebilir.
Her bebeğin beslenme sıklığı ve miktarı farklı olduğu için ona gelen en iyi rutini (saat aralıklarını) kitaplarda bulmak zordur.
Bebeğiniz doğru vaktin gelmesini aç bil aç beklemek zorunda kalmaz
Bebek ihtiyaçlarını eksiksiz karşılayan annesine karşı daha büyük bir bağ geliştirebilir

Rutin Beslemenin Faydaları

Özellikle yeni doğanlar sabah ile akşamın farkına varamazlar. Rutinler bebeğinizin bu farkı anlamasını sağlar. İnsanlarda sirkadiyen ritim olarak adlandırılan içsel bir saat bize sabah ve akşamı bildirir ve vücut buna orantılı olarak büyüme ve gelişimini ayarlar. Bu ritmi iyi oturmamış bebeklerde; örneğin çok geç saatlerde yatanlarda ya da sürekli gece beslenmesi ile uykusu bölünen bebeklerde ileride büyüme ve gelişim problemleri gözlenebilir.
Az az ve sık sık beslenme döngüsüne girilmediği için annenin daha fazla dinlenmesi ve bunun hem kendisine hem de bebeğine fiziksel ve ruhsal fayda olarak dönmesi
Bebeğin beslenmesinin uyku gibi nedenlerden kesintiye uğramaması. Her istediğinde beslenen bebeklerde anneler bazen bebeğin uyku için mi yoksa acıktığı için mi meme istediğinin bilemezler. Her halükarda meme verilen bebeklerde de emzirme sırasında uykuya dalma daha sık olacaktır. Ayrıca memede uyuma alışkanlığı gelişir. Bazen hem açıkmış hem de uykulu bir bebekle karşılaşılabilir. Bu durumda da beslenmesi uykudan dolayı kesintiye uğrayacaktır. Bu da az az ve sık sık beslenmeye doğru gider.

Her İstediğinde Beslemeden Rutin beslenmeye Transit Geçiş

Her bebeğin ihtiyaç duyduğu süt miktarı farklılık gösterir. Bu nedenle beslenme söz konusu olduğunda herkese uygun tek bir sistemden bahsetmek mümkün değildir. Özellikle bebeğinizin süt ihtiyacı yaşıyla doğru orantılı değişiklik gösterir.

Kitapları İngiltere’de peynir ekmek gibi satan ve katı bir rutin beslenme savunucusu olan Gina Ford bile ilk haftalarda bebeğin her istediğinde beslenmesinden yana.

Çünkü ilk haftalar vücudunuzun emzirme için gerekli sinyalleri alması gerekiyor. Bebeğiniz her ne kadar çok emer ise vücudunuza da o kadar çok süt üretmesi için sinyal gidiyor. Bu sinyal döngüsünü ilk haftalarda iyi kurabilirseniz ileride emzirme ve süt gelmesi konusunda da daha az sorun yaşarsınız.

İlk haftalarda emzirme ile ilgili yaşayabileceğiniz problemler ile ilgili aşağıdaki yazılara da isteyebilirsiniz:

Katı bir rutin yerine daha esnek ama yine de belirli zamanların olduğu esnek bir programa geçilebilir. Genellikle uzmanlar ilk 6 hafta akabinde ister istemez belli bir programın kendiliğinden oluştuğunu söylüyorlar. 2. Aydan itibaren belki çerçevesi daha belirginleşiyor. Peki, hem bebeğin eksiksiz beslendiği hem de belirli bir programın olduğu bir sistem mümkün mü? Aşağıdaki temel konulara dikkat ederek siz de esnek bir program oluşturabilirsiniz.

Esnek Rutine Geçişin Püf Noktaları

Bebeğinizi tatmin olana kadar memede tuttuğunuzdan emin olun. Unutmayın, emmek göründüğü kadar kolay değildir. Bebeğiniz emmek için aslında büyük bir çaba gösteriyor. Bazı bebekler hızlı emerken bazıları daha yavaştır. Bebeğinizin emme konusunda herhangi bir problem yaşamadığından emin olun (dil bağı ya da mastit kaynaklı az süt gelişi).
Eğer bebeğiniz, beslendikten hemen sonra acıkıyorsa iyi beslenmemiş demektir. Bir dahaki sefere memede daha fazla kalmasını teşvik edin. Yalnız şunu karıştırmayın, bazı bebekler emmese de memede kalarak çok zaman geçmesine yol açar. Siz emzirmeyi yeni bitirdiniz zannedersiniz ama aslında emme belki de 30 dakika önce bitmiştir. Bu durumda bebeğiniz tahmin edilen sürenin altında tekrar acıkacaktır. Emzirme Uzmanı Geraldine Miskin, bir bebeğin en fazla 45 dakika memede kalması gerektiğini söylüyor. Tabii sorunsuz ve hızlı emebilen bir bebek için bu süre çok daha kısa. Rutin beslenmede, her 3 saatte bir dendiğinde, bebeğin memeyi emmeye başladığı saatten itibaren 3 saat demek isterler. Emmeyi bitirdiği saatten itibaren 3 saat değil.
Tatmin olmuş bir bebeği davranışlarından tanıyabilirsiniz. Gereğinden fazla (genelde biberonla beslemede) ya da az beslenen bebeklerde gözle görülür bir huzursuzluk olacaktır. Göğüslerinizin şişkinliğinden de kontrol edebilirsiniz.
Tatmin olmuş bir bebek daha uzun süre emmeden kalabilir ve daha iyi uyku uyuyabilir (gelişimi açısından önemli iki faktör). Bu yüzden emzirme zamanı ile uyku vaktinin kesişmemesi önemlidir. Eğer bebeğiniz siz emzirirken uykuya dalıyorsa, uyandırmaya çalışın (altını değiştirmeye çalışabilirsiniz). Bu durumda emzirme zamanınızı tekrar gözden geçirmenizde fayda vardır.
Bebeğinizin beslenmesi gün içerisinde yaptığınız diğer işler içinde sadece bir tanesidir. Önemli olan akşamüzeri saatlerinde oluşturacağınız davranışlar silsilesidir; yani banyo, beslenme ve uyku üçgeni. Bu zaman yapacağınız beslenme de gecenin hem bebeğiniz hem de sizin açınızdan uzun geçmesinin anahtarı olduğu için kesintisiz ve tam olması da önemlidir. Bebeğiniz bu beslenmesinde hızlıca uykuya dalmak istiyorsa beslenmesini daha erkene çekmenizde fayda var.

Kısaca, aşağı yukarı saatleri belli bir düzen oluşturduğunuzda bebeğinizin uykusu, beslenmesi ve sizin kişisel ihtiyaçlarınız kaotik bir ahenk içerisinde çalışmaya başlayacak. Bebeğiniz de gün içerisinde neyi ne zaman yapacağınızı sezdiğinden beklentileri de ona göre şekillenecektir. İstisnalar olmak kaydıyla, emzirme sırasında uykuya dalmayacak, uyku sırasında aniden uyanıp meme istemeyecektir. Kesintisiz beslenme ve uyku sayesinde gelişimi eksiksiz olacaktır.

(*) 2013 yılında neredeyse 15 yıl süren ve 10.000’den fazla çocukla yapılan bir araştırma sonucuna göre rutin yerine istediği zaman beslenen bebekler ileriki yaşlarda rutin beslenen arkadaşlarına göre akademik olarak daha başarılı bulunmuş. 8 yaşında yapılan IQ testinde de daha iyi puan almışlar. Fakat bu araştırmada izlenen araştırma metodunda bazı eksiklikler tespit edilmiş. İncelediği programlı ve programsız beslenen bebeklerin aileleri birbirinden farklılık gösterdiği için sonuçların beslenme farkından mı yoksa ailelerin sosyo-ekonomik farklarından mı kaynaklandığı net değil. Örneğin, araştırmada rutin beslenen bebeklerin aileleri ile de çarpıcı bilgiler sunuluyor. Genellikle daha fakir, alt gelir grubuna mensup, çocuğuna kitap okumayan ve annenin çocuğa tek başına baktığı bir profil çizilmiş. Yani, beslenme kaynaklı mı yoksa dezavantajlı bir gruba mensup olduğu için çocukların başarısız olduğu tespit edilemiyor. Araştırma için Lacovou & Sevilla (2013)