Ebeveynlerin Korkulu Rüyası, Çocukların Ateşlenmesi

Çocuğun ateşlenmesi anne babaların en büyük korkularından biri. Çocuklarının havale geçirmesinden endişe eden ebeveynler kimi zaman ateşi azaltmak için yanlış şeyler yapabiliyorlar.

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. İhsan Şehla ateşle ilgili bilmemiz gerekenleri şöyle anlatıyor:

Genel olarak vücut sıcaklığının normalin üstünde ölçülmesi durumu ateş olarak tanımlanır.

Elde edilen değerler ölçüm yerine göre değişiklik gösterdiği için, sıcaklığın koltuk altından 37, kulaktan 37,3 ve makattan 38 derece ve üzerinde ölçülmesi durumunda ateşin varlığından söz etmek doğru olur.

Her ne kadar aileler ateşli durumlarda endişe hissetseler de yapılan deneysel çalışmalar orta derecede ateş (39 dereceye kadar olan ateş) ile kişinin mikroplara karşı savunma işlevlerinin arttığı ve mikrop üremesinin baskılandığını gösteriyor.

Ateşe müdahale edilirken paniklememek ve çocuğun genel durumu iyiyse, huzursuzluğu yoksa belli bir dereceye kadar (38-38.5 derece) ateşe izin verilmesi gerekiyor.

Ateş çıkınca neler oluyor?

Ateş halinde vücutta birçok mekanizma etkileniyor.

Ateş, sıvı ve kalori ihtiyacının artmasına neden oluyor.

Oksijen tüketimini artırdığı için, karbondioksit oluşumu ve kalp yükü artıyor. Bu durum kalp yetersizliği olan hastalarda yetersizlik belirtilerinin ağırlaşmasına da neden olabiliyor.

Ateş aynı zamanda, kan hücrelerinin yıkımıyla giden bazı kansızlık durumlarında kansızlığı, kronik akciğer hastalığında akciğer yetersizliğini olumsuz etkiliyor.

Diyabette kan şekerini, diğer doğumsal metabolik hastalıklarda ise hastalığın türüne göre şiddetini veya atakların oluşumunu etkiliyor.

6 ay-5 yaş arası çocuklarda ateş, ateşli havale riskini artırabildiği gibi ayrıca epilepsili çocuklarda da kasılmaların sıklığı ateşle birlikte artıyor.

Ateş düşürücü tedavi yöntemleri

Eğer ateş 39 derecenin üzerindeyse çocuklarda huzursuzluk, halsizlik görülebiliyor. Çocuğu rahatlatmak için Dr. İhsan Şehla şunları öneriyor:

“İlk adım üzerinin açılması, kıyafetlerinin inceltilmesi veya çıplak bırakılmasıdır.

Ortam ısısını düşürmek için de odanın soğutulması gerekir.

Buna rağmen ateş yüksekliği devam eden çocuklara ılık ıslak uygulama (suyun sıcaklığı 29,4-32 derece, bu elin arkası veya dirsekle suya bakıldığında hafif ılık hissedilecek ısıdır) yapılmalı.

Fiziksel önlemlere rağmen ateşi devam eden çocuklara, hekim tarafından önerilen ateş düşürücüler mutlaka önerilen miktarda ve aralıkta kullanılmalı.”

Yanlış uygulamalardan kaçının

Gereksiz ilaç kullanmayın:

Tehlike sınırlarının çok altında seyreden ateşte gereksiz ilaç kullanmayın. Ateş düşürücülerin önerilenden daha sık aralıklarla veya üst üste kullanımı ilaçların zararlı etkilerinin ortaya çıkmasına sebep olabiliyor.

Ayrıca çocuklarda Aspirin kullanımı Reye sendromu denilen hayatı tehdit eden bir hastalık tablosuna neden olabilir.

Yine çocuklarda önerilmeyen Metamizol kullanımı da tansiyon düşüklüğü, kemik iliğinin baskılanması sebebiyle bağışıklık sistemi hücrelerinin ciddi azalması gibi son derece önemli sorunlara yol açabilir.

Soğuk su ya da buz uygulamak:

Yapılan yanlış uygulamalardan bir de, ılık ıslak uygulama yerine, aşırı soğuk su hatta bazen buzlu su ile ateşin düşürülmeye çalışılması.

Bu durum, hipotermi denilen ve çocuğun hayatını tehdit edebilecek ateşin aşırı düşmesiyle sonuçlanabiliyor. Ayrıca ilk anda düşen ateş daha sonra rebaund etkisiyle tekrar yükselebiliyor.

Soğuk su/buz uygulamasının sıcak çarpması veya malign hipertermi denilen ve ateşin 40’ın üzerine çıktığı istisnai durumlar dışında kullanımı gereksiz ve zararlı bulunuyor.

Antibiyotiğe başlamak:

Ailelerin sıklıkla ateşi bakteri enfeksiyonuyla ilişkilendirerek bir an önce antibiyotik başlamak istediklerini söyleyen Dr. İhsan Şehla, “Oysa ki çocuklarda ateşin en sık sebeplerinden biri virüslerdir ve antibiyotik kullanımına gerek yoktur” diyor. Bu nedenle doktor muayenesi olmadan antibiyotik başlanmaması ve doktora antibiyotik uygulaması veya yazması için baskı uygulanmaması önem taşıyor.

Acil müdahale gerektiren durumlar

0-3 ay arası bebekler. Bu dönemde ateşli küçük çocukların yüzde 70’inde bakteri enfeksiyonu sorumlu olurken, yüzde 10-15’inde ağır bakteri hastalığı saptanıyor. Özellikle yeni doğan dönemi denilen 0-28 günlük bebeklerde ateş hastaneye yatırılarak izlem ve tedavi gerektiriyor.

Aşağıdaki durumlarda hastaneye gidilmesinde fayda var: